جراحی اسلیو معده (SLEEVE) چه تغییری روی دستگاه گوارش ایجاد می کند که باعث کاهش وزن می شود؟
امروزه، جراحی های چاقی برای درمان چاقی مفرط و عوارض آن به دلیل نتیجه دهی بسیار خوب و عوارض کم، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در بین این جراحی ها، جراحی اسلیو معده جزو محبوب ترین جراحی های چاقی در سراسر دنیاست. جراحی اسلیو معده نوعی از جراحی چاقی است که در آن کاهش قابل توجه ظرفیت معده و ایجاد یک محدودیت اجباری و فیزیولوژیک در میزان غذای مصرفی فرد صورت می گیرد. در اسلیو معده ۸۰ درصد از بخش قابل ارتجاع معده شامل قسمتی از معده که هورمون گرلین (GHERLIN؛ هورمونی که نقش بسزایی در ایجاد اشتها دارد یا همان هورمون گرسنگی) ترشح می کند از معده جدا شده و قسمت باقی مانده معده با نخ های تیتانیومی مخصوص و به کمک یک دستگاه ویژه جوش می خورد.
بیماران بعد از عمل جراحی اسلیو معده به دلیل کوچک شدن قابل توجه معده و حذف هورمون گرلین به صورت فیزیولوژیک، تمایل بسیار کمی به مصرف خوراکی داشته و حتی در صورت تمایل، توان مصرف بیش از حد خوراکی را ندارند. این محدودیت با تغییراتی نامحسوس تا پایان عمر باقی می ماند و جراحی اسلیو معده در یک سال اول باعث کاهش وزن قابل توجه فرد شده و در ادامه این کاهش وزن را به همین صورت نگه می دارد.
جراحی اسلیو معده به درد چه کسانی می خورد؟
انتخاب تکنیک عمل جراحی توسط تیم پزشکی و بر اساس مشاوره های قبل از عمل، معاینه ها و بررسی سبک زندگی شما پیش از عمل انتخاب می شود اما به طور کلی در افرادی که ریزه خواری شدید و اجتناب ناپذیر، وزن های بسیار بالا (بالای ۱۵۰ تا ۱۶۰ کیلو) و بیماری های متابولیک خاص و طولانی مثل دیابت دارند، اسلیو معده گزینه اول جراحی نیست.
با اسلیو معده چقدر وزن کم می کنیم؟
انتظار این است که با انجام عمل جراحی اسلیو معده که فرد بین ۷۰ تا ۹۰ درصد اضافه وزن خود را طی ۱۸ ماه یا به طور متوسط حداکثر ۴۵ کیلوگرم را طی مدت ۱۸ ماه از دست بدهد.
آیا اسلیو معده عوارض دارد؟
بعضی از عوارض عمل جراحی اسلیو معده مانند بسیاری از عمل های جراحی دیگر است مانند عفونت محل زخم، حساسیت به نخ بخیه و ... که این عوارض ممکن است در هر عمل دیگری هم که لزوما ربطی به دستگاه گوارش یا چاقی ندارد، اتفاق بیفتد. البته این موارد با توجه به شیوه لاپاراسکوپیک و کوچک بودن محل برش ها احتمال بروز کمتری دارند و در صورت بروز نیز شدت عارضه خفیف تر خواهد بود.
عوارض دیگر مانند آمبولی، خونریزی و لیک یا نشت از محل جراحی اسلیو معده تا حدودی قابل پیشگیری بوده و مختص اسلیو نیست و تا حدود زیادی هم به انجام مشاوره های قبل از عمل و وضعیت و میزان تحرک خود بیمار بستگی دارد.
اسلیو معده باعث افزایش احتمال سرطان معده می شود؟
خیر، جراحی اسلیو معده به خودی خود باعث ایجاد یا پیشرفت سرطان معده نمی شود مگر اینکه فرد پیش از جراحی اسلیو، ضایعه سرطانی در معده یا عامل مستعد کننده دیگری داشته که پس از عمل نیز تشخیص داده نشده باقی بماند و به پیشرفت خود ادامه دهد. علاوه بر این، اسلیو معده به دلیل کاهش قابل توجه وزن باعث پیشگیری از بروز خیلی از سرطان ها از جمله سرطان تخمدان نیز می شود.
اگر عمل اسلیو معده را انجام دهیم، در صورت لزوم دیگر امکان آندوسکوپی از معده را نخواهیم داشت؟
خیر، بعد از عمل اسلیو با توجه به عدم تغییر جدی در مسیر گوارشی و صرفا کوچک شدن قابل توجه معده، آندوسکوپی مانند حالت عادی امکانپذیر خواهد بود و هیچ نگرانی خاصی در این زمینه وجود ندارد.
بعد از اسلیو معده دوباره گشاد می شود؟
بعد از جراحی اسلیو معده به مرور زمان در صورت عدم رعایت نکات تغذیه ای، امکان ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش حجم معده وجود دارد که با توجه به کاهش ۸۰ درصدی حجم حین عمل، این تغییر بسیار ناچیز است.
ممکن است با عمل اسلیو معده هم وزن کم نکنم؟
در هر صورت پس از جراحی اسلیو معده مقدار قابل توجهی کاهش وزن خواهید داشت ولی اینکه کاهش وزن به مقدار دلخواه باشد یا نه بستگی به همکاری شما با پزشک خود طی پیگیری های پس از جراحی دارد.
بعد از اسلیو معده باز هم باید رژیم بگیرم؟
خیر، بعد از انجام عمل جراحی اسلیو معده، بدن شما به صورت خودکار میل بیش از اندازه نسبت به خوردن خوراکی های مختلف نخواهد داشت و فقط کافی است این رژیم غذایی خود را تا سال های پس از عمل اسلیو معده حفظ کنید. اگرچه بعد از جراحی اسلیو، کیفیت و نوع غذاهای مصرفی شما باید توسط تیم پزشکی با توجه به توانایی محدودتان در مصرف خوراکی ها به دقت تنظیم شود و در صورتی که این تناسب و تنوع توصیه شده رعایت نشود و فرد شروع به مصرف غذاهای قندی کندی ا رو به ریزه خواری بیاورد، احتمال کاهش وزن با سرعت کم یا افزایش تدریجی وزن و ایجاد ضعف در بلندمدت بالا می رود.
آیا بعد از جراحی اسلیو معده تا پایان عمر موقع غذا خوردن تهوع دارم؟
علائمی مانند تهوع، سوزش معده، استفراغ و درد در ناحیه معده در دوره ای کوتاه (یک تا سه ماه) پس از عمل اسلیو معده در افراد مختلف به میزان مختلف قابل مشاهده است. همانطور که گفته شد این علامت ها در یک دوره کوتاه پس از عمل اسلیو معده وجود داشته و پس از مدتی رفع می شوند. پس از انجام عمل جراحی باید رژیم های غذایی خاصی از حیث نوع و کیفیت غذاها در هر هفته پس از عمل اسلیو معده توسط تیم پیگیری پس از جراحی برای شما تجویز شود.
در صورت اجرای درست این برنامه غذایی، عوارض گوارشی پس از عمل در حداقل مقدار خواهد بود. مثلا در دو هفته اول پس از جراحی اسلیو معده به دلیل التهاب موضع عمل و سازگار نشدن دستگاه گوارش با جراحی اسلیو معده، مصرف مایعات صاف شده و به مرور پس از آن مصرف غذاهای نرم شده و پوره ها، بهترین برنامه غذایی پس از عمل است. سپس تیم پیگیری پس از بررسی و معاینه شما، رژیم غذاهای جامد را به برنامه غذایی تان اضافه می کند.
بعد از اسلیو معده می توانم باردار شوم؟
بله، پس از کاهش وزن دلخواه و مناسب پس از عمل جراحی اسلیو معده، امکان بارداری وجود دارد و این هدف طی یک سال و نیم پس از عمل محقق می شود؛ بنابراین به افرادی که قصد بارداری دارند توصیه می شود تا ۱۸ ماه پس از جراحی اسلیو معده اقدام به بارداری نکنند. اگر هم باردار شده اند بهتر است یک سال و نیم پس از زایمان صبر کرده و سپس اقدام به جراحی کنند.
اسلیو معده روی عملکرد جنسی اثر می گذارد؟
معمولا به دلیل کاهش وزن قابل توجه پس از اسلیو معده، به مرور عملکرد جنسی فرد بهبود پیدا می کند و توان و میل جنسی نیز بالاتر می رود. در افراد چاق سلول های چربی مقدار زیادی هورمون لپتین (LEPTIN) تشرح می کنند که در مقادیر زیاد باعث کاهش میل و توانایی جنسی می شود؛ بنابراین با کاهش بافت چربی و کاهش هورمون لپتین و افزایش بافت عضلانی و توانایی فیزیکی بدن، توانایی جنسی نیز افزایش می یابد مگر اینکه کاهش وزن پس از جراحی اسلیو معده غیر استاندارد و بی کیفیت باشد، طوری که باعث ضعف عمومی بدن شود. در این حالت طبیعی است که میل و توان جنسی فرد کاهش پیدا می کند.
آیا بعد از جراحی اسلیو معده باید جراحی پلاستیک هم انجام شود؟
به دلیل کاهش وزن قابل توجه در مدت کوتاهی پس از جراحی اسلیو معده، بافت پوست فرصت تطابق کامل با چربی های زیرین را نخواهد داشت. البته در صورت انجام ورزش های خاص که باید توسط تیم پیگیری به شما توصیه شود، قدرت تطابق بالا رفته و افتادگی های پوستی در نتیجه عدم تطابق به حداقل می رسد؛ بنابراین در صورتی که افتادگی های پوستی بیش از حد باشد، جراحی پلاستیک برای اصلاح آنها ضروری خواهد بود. همچنین در صورت مصرف نکردن به اندازه و کافی مایعات، افتادگی های پوستی پس از جراحی اسلیو معده هم بیشتر می شود. البته بخشی از افتادگی ها در صورت نیاز با استفاده از تکنیک آر.اف به خوبی درمان می شود.
بعد از عمل اسلیو معده باید مولتی ویتامین بخورم؟ اینطوری اشتهایم زیاد نمی شود؟
در بسیاری از افراد پس از جراحی اسلیو معده به خصوص در شش ماه اول بعد از عمل، به دلیل کاهش وزن قابل توجه نیاز به مصرف برخی مکمل ها و ویتامین ها وجود دارد و این اجتناب ناپذیر است.
مصرف داروهای مولتی ویتامین در افراد عادی می تواند افزایش مختصر اشتها را به دنبال داشته باشد ولی این افزایش میل در افرادی که تحت جراحی چاقی اسلیو معده قرار گرفته اند، بسیار نامحسوس است، زیرا در این افراد کاهش ظرفیت و میل به غذا خوردن به قدری است که اثر مولتی ویتامین به چشم نمی آید.
ممکن است جراحی اسلیو معده بکنم و بمیرم؟!
احتمال مرگ و میر ناشی از این عمل بسیار کم بوده و کمتر از نیم درصد است و از این نظر تفاوتی میان اسلیو معده با سایر عمل ها وجود ندارد و در واقع این عدد، ریسک طبیعی جراحی ها است.
اسلیو معده منجر به کم شدن اشتها میشود، چون در این عمل به دلیل برداشتن بخشی از معده ترشح هورمون برانگیزنده اشتها، کاهش قابل توجهی مییابد. این جراحی میزان صرف غذا در یک وعده را محدود میکند.
بیمار پس از اسلیو معده متوجه میشود که دیگر گرسنه نمیشود و در هر وعده فقط میتواند مقدار کمی غذا میل کند. اگر این عمل برای تغییر عادتهای غذایی انجام شود، نتیجه حاصل از آن دائمی خواهد بود. بیمار تنها به شرطی وزن کم خواهد کرد و لاغر خواهد شد که کنترل دقیق و سختگیرانه بر مصرف غذا داشته باشد، رژیم غذایی سالمتری پیش بگیرد و ورزش منظم را در برنامه زندگی خود بگنجاند.
اگر بیمار به طور مداوم معده را مجبور به پذیرش و هضم مقدار زیادی غذا بکند، معدهی کوچک شده کشیده و بزرگ میشود، اگرچه هیچگاه به اندازه اول برنمیگردد.
اسلیو معده نوعی جراحی لاغری است که در آن بخشی از معده برداشته میشود، اما تاثیری بر روش عبور و هضم غذا در معده نمیگذارد. بدنه معده در راستای عمودی به گونهای تقسیمبندی میشود که بخش باقیمانده در بالا دارای دریچه اسفنکتر معده و اسفنکتر بابالمعده (پیلور) باشد؛ لازم به توضیح است که اسفنکتر بابالمعده از پایین رو به روده کوچک گشوده میشود.اسلیو معده اندازه معده را با برداشتن حدود ۷۵ درصد از حجم آن برای همیشه کم میکند. معده از بالا تا پایین به صورت عمودی به گونهای تقسیم بندی میشود که شکل هرمی یاا موزی شکل معده، منتهی به روده کوچک حفظ شود و از این نظرکوچکترین تغییری ایجاد نشود.
مزایای گاستروکتومی اسلیو معده
مزیت شاخص اسلیو معده این است که چون کوچکترین تغییری در روش هضم غذا ایجاد نمیکند، احتمال این که بیمار به مرور دچار کمبود ویتامینهای اصلی، مواد معدنی یا پروتئین شود کاهش مییابد، البته بیمار باید به دلیل کاهش شدید مصرف غذا مکمل در دو سال نخست مصرف کند.
بیماران پس از این جراحی لاغری علیرغم غذا خوردن طبیعی سریعتر سیر میشوند. بیمار طی ۶ تا ۱۲ ماه نخست به دلیل نبود هورمون برانگیزنده اشتها هیچ اشتهایی ندارد. کاهش وزن حاصل از معده برداری لولهای پس از ۲۴ ماه محسوس و چشمگیر خواهد بود.
افراد مناسب اسلیو معده
افراد دارای شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از ۳۵ و بیماران مبتلا به عارضههای مرتبط با چاقی یا BMI بیشتر از ۴۰ متقاضی ایدهآل جراحی اسلیو معده محسوب میشوند.
اسلیو معده برای بیماران دچار چاقی شدید با BMI بالاتر از ۶۰ مرحله نخست از درمان لاغری احتمالاً دو مرحلهای به شمار میآید. این عمل نسبت به جراحی مرحله دوم خطر کمتری دارد و در کمال ایمنی روی بیماران بسیار چاق انجام میشود.
بیماران دچار چاقی شدید معمولاً بیش از اندازه غذا میخورند و معده پس از یک تا دو سال بزرگ میشود. بااین حال اسلیو معده وزن را آنقدر پایین میآورد که شاخص توده بدنی به حدود ۵۰ برسد و بعداً سوییچ اثنیعشر ممکن باشد. سوییچ اثنی عشر جراحی پیچیدهتری است که بهتر است روی افرادی با BMI بالاتر انجام نشود.
انتظار از جراحی اسلیو معده
اکثر بیماران ۶۰ تا ۷۰ درصد اضافه وزن خود را در ۱۲ ماه نخست پس از اسلیو معده از دست میدهند. اگر درمان دو مرحلهای در نظر گرفته شده باشد، کاهش ۳۰ تا ۵۰ درصدی اضافه وزن را خواهیم داشت. زمان انجام عمل اسلیو معده مرحله دوم، سوییچ اثنی عشر، با توجه به متوقف شدن کاهش وزن یا حتی تمایل به بالا بردن وزن ۱۲ تا ۲۴ ماه پس از عمل اول است.
تمام بیمارانی که در ابتدا BMI بسیار بالا دارند، به عمل مرحله دوم نیاز ندارند، اما اگر بیمار انگیزه قوی داشته باشد و دو تا سه سال پس از اسلیو معده تلاش برای لاغری را ادامه دهد، میتواند در زمان دلخواه برای عمل دوم اقدام کند.
تکنیکهای جراحی
اسلیو معده به روش لاپاروسکوپی معمولاً به جراحی باز ترجیح داده میشود. گاستروکتومی لاپاروسکوپی جراحی پیشرفتهتر با احتمال پایینتر بروز عوارض است. جراح گاهی جراحی باز را برای درمان عارضههای خاصی مانند سرطان معده پیشنهاد میدهد.
جراحی باز
جراح یک برش بزرگ را برای انجام جراحی باز ایجاد میکند، پوست، عضله و بافت را عقب میزند تا به معده دسترسی پیدا کند.
جراحی لاپاروسکوپی
جراحی لاپاروسکوپی جراحی با حداقل تهاجم است که در آن از تجهیزات خاص و برشهای کوچک استفاده میشود. این عمل درد کمتری دارد و دوران بهبود آن سریعتر است. اسلیو معده به کمک لاپاروسکوپی جراحی سوراخ کلید نیز نامیده میشود.
عمل اسلیو معده به کمک لاپاروسکوپی
اسلیو معده به کمک لاپاروسکوپی تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. دکتر راسخی پنج یا شش برش را در ناحیه شکم ایجاد میکنند و ۷۰ تا ۸۰ درصد معده را با استفاده از گیره مخصوص جراحی برای همیشه از طریق این برشها خارج میکند. بااین حال اکثر بیمارانی که شرایط انجام جراحی لاپاروسکوپی را دارند، میتوانند جراحی لاپاروسکوپی یک برشی (SILS) را نیز انجام دهند که همان طور که از نام آن مشخص است، در آن یک برش، معمولاً از راه ناف برای کمتر شدن جای زخم و کوتاهتر شدن دوران بهبود، ایجاد میشود. متقاضیان لاپاروسکوپی یک برشی با توجه به شاخص توده بدنی و قد تعیین میشوند.
جراح برای اسلیو معده آن را به لوله باریکی تقلیل میدهد تا دهانههای طبیعی برای عبور غذا حفظ شود. این لوله باریک همان چیزی است که آستین یا اسلیو نامیده میشود و مقدار غذای کمتری را نسبت به گذشته نگه میدارد و احساس سیری را پس از صرف غذای کمتر ایجاد میکند. نتیجه نهایی چنین عملی لاغری قابل ملاحظه است.
دوران بهبود اسلیو معده
درد و ناراحتی پس از جراحی اسلیو معده طبیعی است، البته درد خفیف است و با توجه به کم تهاجم بودن تکنیک لاپاروسکوپی با دارو مدیریت میشود. اکثر بیماران فعالیتهای روزمره معمول خود را پس از یک هفته از سر میگیرند. بیمار پس از جراحی اسلیو معده باید در فواصل زمانی تعیین شده به دکتر کند تا پیشرفتشان تحت نظر باشد و دکتر مطمئن شوند که التیام به خوبی انجام میشود. به علاوه دکتر به بیمار کمک میکنند تا خود را با عادتهای غذایی جدید وفق دهد.
نتایج اسلیو معده
از آنجایی که جراحی اسلیو معده به شیوه لاپاروسکوپی با استفاده از تجهیزات بسیار ظریف و ایجاد برشهای کوچک انجام میشود، عمل معمولاً سریعتر تمام میشود و نتایج پس از طی شدن دوران بهبودی کوتاهتر مشخص میشود.
اسلیو معده ؛ درمان چاقی و عوارض آن ( دیابت ، فشار خون ، کبد چرب و ... )
با گسترش روزافزون زندگی ماشینی و کم تحرکی ، ابتلا به بیماری چاقی به عنوان مشکلی در سلامت انسان ها بیتشر مورد توجه قرار دارد. امروزه مرگ و میر ناشی از بیماری چاقی از مرگ و میر ناشی از گرسنگی پیشی گرفته است. از آن جایی که هنوز مکانسیم سیری کاملا شناخته نشده ، درمان موثر و پایداری نیز پیدا نشده است و هنوز پایدارترین و موثرترین درمان چاقی ، جراحی است. دکتر محمود راد ، متخصص جراحی لاپاروسکوپی پیشرفته در مورد روش جراحی اسلیو معده که سبب کاهش اشتها هم چنین حجم معده می شود ، برای شما می گوید.
جراحی اسلیو معده ( Sleeve Gastrectomy ) به وسیله لاپاروسکوپی ( جراحی بسته ) به عنوان یکی از سه روش استاندارد درمان چاقی در کنار بای پس معده و حلقه معده در جهان شناخته می شود. نتایج درخشان اسلیو معده با جراحی بسته در درمان چاقی و عوارض مهم آن هم چون دیابت و فشار خون باعث شده این عمل به عنوان جراحی متابولیک روز به روز طرفداران بیشتری را به خود جلب کند. در بیمارانی که عوارض جرای بای پس مانند عوارض سوء جذب و کمبود ویتامین های شان پذیرفته نیست و هم چنین کسانی که مراجعات مکرر برای تنظیم حلقه معده برای شان مقدور نیست جهت جراحی اسلیو معده حجم قابل توجهی از سمت چپ معده ( 85 درصد ) برداشته می شود. این قسمت شامل محل انباشته مواد غذایی و هم چنین ترشح هورمون هایی است که اشتها را تحریک می کنند. با برداشتن آن ولع به خوردن کم می شود. با کاهش حجم معده به 200 سی سی با مصرف مقدار کمی غذا احساس سیری به فرد دست می دهد. قسمت باقی مانده معده به شکل موز است ، غذای خورده شده در مسیر طبیعی دشتگاه گوارش جذب شده سوء جذبی رخ نمی دهد.
* کاهش اشتها و کاهش حجم معده در بین عمل های جراحی منحصر به اسلیو معده است.
عمل جراحی چاقی پلیسه معده ابتکاری از برجسته ترین جراحان ایرانی است. در این روش حجم معده کاهش میایبد ، به این صورت که معده بدون بریده شدن ، روی خود و به سمت داخل تا خورده و دوخته می شود. این عمل جراحی چاقی به روش لاپاروسکوپی ( جراحی بسته ) هم چنین جراحی باز انجام می شود. کاهش حجم معده در این روش را می توان با اسلیو معده مقایسه کرد. کاهش وزن در جراحی چاقی پلیسه معده با حلقه معده قابل مقایسه است ولی مانند حلقه معده نیازی به مراجعات مکرر ندارد لذا برای کسانی که شرایط مراجعه مکرر ندارند و خواستار روش دائمی تری هستند ، مناسب است.
بالون گذاری معده به عنوان روشی منحصر به فرد برای کاهش وزنی حدود 20 – 15 کیلو یا به عنوان مرحله قبل از عمل جراحی چاقی اصلی بیماران سوپر چاق ( مانند بای پس یا اسلیو معده ) قابل انجام است. از آن جایی که بالون گذار روش جراحی چاقی نیست و با آندوسکوپی انجام می شود ، روشی سرپایی به حساب می آید و از این نظر کم خطرترین روش درمان چاقی است. در این روش مقداری داروی خواب آور به بیمار تزریق می شود و بیمار می خوابد. پس از انجام آندوسکوپی و قرار گرفتن بالون در معده ، بالون معده با مایع پر می شود. بیمار چند دقیقه ، بعدد بیدار شده و مرخص می شود. احساس پری و سیری زودرس باعث کاهش وزن تدریجی می شود. بالون معده معمولا بین 6 ماه تا یک سال در معده باقی می ماند. معمولا در مراجعات بیمار داروهای کمکی برای کاهش وزن و مشاوره روان شناسی چاقی و تغذیه انجام می شود. مرحله خروج بالون معده نیز مانند گذاشتن آن با آندوسکوپی است. در بیمارانی که کاندیدای جراحی ترمیمی مثلا افتادگی سینه و شکم بعد از زایمان هستند و اضافه وزن دارند ، برای کسب نتایج بهتر بعد از کاهش وزن به وسیله بالون معده تحت عمل جراحی ماموپلاستی و آبدومینوپلاستی قرار می گیرند.
یکی از روش های درمان جراحی چاقی برای کسانی که حدودا نیازمند 30 – 25 کیلو کاهش وزن هستند حلقه معده یا باندینگ است. در این روش که جزء روش های کاهش حجم معده است و با جراحی چاقی بسته ( لاپاروسکوپی ) انجام می شود حلقه قابل تنظیم معده را به دو قسمت تقسیم می کند. با پر شدن قسمت بالا با کمی غذا فرد احساس سیری و پری می کند. در خانم هایی که قصد بارداری دارند این روش به علت قابل تنظیم بودن روش مناسبی است. از آن جایی که در این روش سوء جذب مطرح نیست اختلال در جذب مواد غذایی و داروها ایجاد نمی شود.
یک متخصص جراحی چاقی ضمن تشریح جراحیهای لاپاراسکوپی برای درمان چاقی، گفت: افرادی که چاق میشوند ممکن است به عوارضی نظیر فشارخون بالا و افزایش چربی خون، دیابت یا افزایش قندخون، بالا رفتن اسید اوریک، آرتروزو تخریب مفاصل، تنگی نفس در زمان فعالیتهای عادی و... مبتلا شوند.
در زمینه جراحیهای لاپاراسکوپی باید گفت همه اعمال جراحی چاقی را میشود با استفاده از دوربین و ایجاد برشهای کوچک در بدن انجام داد به این صورت که وسایل ظریفی بدون اینکه شکم شکافته شود از طریق سوراخهای 5 یا 10 میلیمتری وارد حفره شکمی می شود و عمل جراحی چاقی در نهایت ظرافت و دقت انجام می گردد.
این فلوشیپ جراحی چاقی، جراحی های چاقی را شامل روشهایی نظیر حلقه گذاری معده، جراحی اسلیو به معنای آستینی کردن یا لولهای کردن معده، جراحی بای پس معده و نهایتا تلفیق جراحی چاقی اسلیو و سوئیج اثنی عشر عنوان کرد و البته این جراحی ها در شرایط خاص و برای افراد خاصی انجام می شود.
جراحی چاقی حلقه گذاری یا بندینگ معده نسبت به گذشته بسیار کاهش پیدا کرده و بیشتر در کشورهای آمریکایی از این روش استفاده میشود که آن هم تحت تاثیر کمپانیهای سازنده حلقه است. در حال حاضر جراحی چاقی حلقه جای خود را به روشهای نوینی داده که عوارض کمتری دارد و خیلی راحتتر هم توسط بیمار تحمل می شود.
افرادی که چاق مفرط هستند باید دارای شاخصی باشند که نسبت وزن به مجذور قد آنهاست و به آن "BMI" یعنی شاخص توده بدن گفته میشود. عددی که حاصل میشود اگر بین 20 تا 25 باشد نرمال است. اگر بین 25 تا 30 باشد یعنی فرد اضافه وزن دارد، بین 30 تا 35، چاق محسوب میشود و بالای 35 چاق مرضی به حساب میآید. اگر این عدد بالای 40 باشد، چاق مرضی است که باید برای درمان حتما عمل جراحی چاقی شود و با رژیم و دارو و... ، چاقی فرد بهبود نمی یابد. BMI کسی که بالای 50 باشد از چاقی سوپر و خیلی شدید رنج می برد و معنای آن این است که این فرد حتما باید عمل جراحی چاقی شود.
افراد با BMI بالای 35 در شرایطی عمل جراحی چاقی می شوند که عارضهای از چاقی را داشته باشند. به عبارت دیگر افرادی که چاق میشوند ممکن است به عوارضی نظیر فشارخون بالا و افزایش چربی خون، دیابت یا افزایش قندخون، بالا رفتن اسید اوریک، آرتروزو تخریب مفاصل، تنگی نفس در زمان فعالیتهای عادی و... مبتلا شوند. همچنین افراد چاق ممکن است نتوانند ادرارشان را به خوبی کنترل کنند یا مشکلات بازگشت محتویات معده به مری داشته باشند و برخی از خانمهای چاق ممکن است دچار عقیمی یا ناباروری شوند و یا تنبلی تخمدانها را داشته باشند و در برخی موارد حاملگی منجر به سقط پیدا کنند. اینها همه بخشی از عوارض چاقی است که در مورد آن اشاره کردیم.
اما کسی که BMI او 40 است، حتی اگر هیچ عارضهی چاقی هم نداشته باشد میبایست تحت عمل جراحی چاقی قرار بگیرد.
کسانی کاندید عمل جراحی چاقی قرار میگیرند که حداقل یک بار سابقه رژیم درمانی را داشته باشند که یا ناموفق بوده و یا موفق بوده و دوباره به چاقی خود برگشته اند. افرادی که در خانواده خود دارای ژن چاقی هستند نیز باید مورد توجه قرار بگیرند که در صورت عدم پاسخ به روشهای کاهنده وزن، می توانند کاندید عمل جراحی چاقی باشند.
برای کسانی که قرار است مورد عمل جراحی چاقی قرار بگیرند علاوه بر آزمایشهای روتین، باید یک سری آزمایشهای هورمونی درخواست شود تا از نظر غدد و متابولیسم چک شوند. معده این افراد از طریق آندوسکوپی مورد بررسی قرار میگیرد که قبل از عمل جراحی چاقی مشکلی نداشته باشد. سونوگرافی از آنها به عمل میآید که اگر دارای سنگ کیسه صفرا بودند همزمان کیسه صفرای آنها هم مورد عمل جراحی چاقی قرار گیرد. همچنین تخمدانهای این افراد طی همین سونوگرافی مورد بررسی قرار می گیرد تا اگر عملکرد مناسبی نداشته باشد مورد ارزیابی مجدد پس از عمل جراحی چاقی قرار گیرد و بازگشت آن به وضع نرمال تایید گردد. کبد افراد مورد بررسی قرار میگیرد که گاهی ممکن است کبد چرب داشته باشند. پس از عمل میزان رسوب چربی در آن پایین خواهد آمد. افراد از نظر مسائل قلبی و ریوی هم مورد بررسی قرار میگیرند تا برای عمل جراحی چاقی آماده شوند.
به طور کلی افراد چاق دو دسته هستند؛ افرادی که پرخوری میکنند و دیر سیر میشوند. این افراد به دفعات میخورند و با حجم زیاد به این دلیل که فعالیت هورمون معده آنها زیاد است. در عمل جراحی چاقی اسلیو این قسمت از معده برداشته میشود و فرد دیگر اشتها به خوردن غذا ندارد؛ ممکن است احساس گرسنگی داشته باشد اما ولعی که پیش از عمل برای خوردن غذا داشت از بین میرود. این افراد بخوبی به عمل جراحی چاقی اسلیو جواب میدهند. اگرچه ممکنست درموارد خاصی بسته به روحیات وشخصیت فرد، عمل حلقه یا بندینگ معده مفید باشد اما چون اقدامی موقت وروشی بسیار محدود کننده است لذا برای همه افراد توصیه نمی شود.
دسته دوم افرادی هستند که بیشتر شیرینی میخورند. این افراد به بستنی علاقه زیادی دارند. آجیل و تنقلات جزء ثابت برنامه غذایی این افراد است و این در حالی است که یک کاسه ماستخوری تخمه یا آجیل به اندازه یک پرس چلوکباب کالری ایجاد می کند بنابراین این افراد ورودی کالری شان زیاد است حتی اگر غذایشان حجمی هم نداشته باشد. برای این افراد و کسانیکه بطور ژنتیکی چاق هستند و به رژیم درمانی پاسخ مناسب نمی دهند، عمل جراحی چاقی بای پاس معده یا مینی بای پاس بسیار سودمند خواهد بود.
کدام اعمال جراحی چاقی برای فرد چاق مناسب است، افراد بسته به اینکه در کدام یک از این گروهها جای گرفته باشند نوع عملشان هم متفاوت است. عمل اسلیو برای افرادی که در گروه اول قرار میگیرند که شامل افراد پرخور میشود بسیار مناسب است. افرادی از این گروه که سنشان کم است یا شرایطشان ایجاب کند ممکن است از جراحی چاقی حلقه هم برای آنها استفاده شود. این عمل جراحی چاقی باعث میشود ورودی غذا کم شود و زمانی که محدودیت حجم غذا برای معده در نظر گرفته می شود فرد به تدریج لاغر خواهد شد. اگر فرد بتواند با حلقه کنار بیاید عمل بندینگ عمل نسبتاً خوبی است و قابل برگشت است. اما اگر نتواند با جراحی چاقی حلقه کنار بیاید و احتمال این برود که چاقی او مداوا نگردد باید از عمل اسلیو استفاده کرد و این افراد چندین سال لاغر میمانند مگر اینکه شیرینی خوری کنند یا انگیزههایشان را درمراعات دستورات غذایی وورزس کردن از دست بدهند.
برای افرادی که شیرینیجات زیاد میخورند عمل جراحی چاقی بای پس بهتر جواب میدهد به این دلیل که با این عمل، زمانی که افراد شیرینیجات میخورند قندشان پایین میآید و ترجیح میدهند که مواد کم کربوهیدرات مصرف کنند. افرادی که BMI آنها بالای 50 باشد مورد عمل جراحی چاقی تلفیقی قرار میگیرند زیرا هم باید عمل محدودیت ورود غذا و هم اختلال در جذب را برایشان ایجاد کرد و گرنه پاسخ مناسبی به روش درمانی دیگر نخواهند داد. این عمل جراحی چاقی شامل تلفیق اسلیو وبای پاس اثنی عشر یا سوئیچ اثنی عشر زر یک زمان و یا در دو زمان بافاصله 6 ماه تا یک سال است.
یک جراحی چاقی محدود کننده است که طی آن یک حلقه قابل ارتجاع در قسمت فوقانی معده تعبیه میشود. بدین ترتیب حفره ورودی معده کوچکتر شده و میزان غذایی که میتوان در یک وعده دریافت نمود، کاهش مییابد. همچنین استفاده از جراحی چاقی حلقه در این روش باعث میشود که معده دیرتر خالی شده و احساس گرسنگی دیرتر به وجود آید. در نتیجه با محدود شدن غذای دریافتی، کاهش اشتها و کند شدن فرآیند هضم غذا، بیمار شروع به کاهش وزن خواهد نمود.
این تکنیک جراحی چاقی یک روش ترکیبی از محدود کنندهها و اختلال در جذب است. ابتدا معده بسته میشود تا گنجایش کمتری داشته باشد. قسمت عمده معده و بخشی از روده کوچک بایپس میشود؛ به نحوی که یک قسمت از روده مستقیماً به معده کوچک شده وصل میگردد. در نتیجه بیمار نمیتواند به اندازه قبل بخورد و نیز مواد غذایی و کالری کمتری را از طریق روده جذب میکند.
نتایج اغلب مطالعات حاکی از آن است که در یک سال اول بعد از عمل جراحی چاقی میزان کاهش وزن ناشی از بایپس 25% بیشتر از باندینگ است؛ برخی جراحان گزارش دادهاند که طی 5 سال، کاهش وزن ناشی از دو روش جراحی چاقی قابل مقایسه است (55% برای باندینگ در مقایسه با 59% برای بایپس) اما برخی مطالعات دیگر حاکی از آن است که اختلاف اثرگذاری دو روش در طول زمان ثابت میماند و به طور کلی روش جراحی چاقی بایپس مؤثرتر است. همچنین بنا بر اغلب مطالعات، بهبود بیماریهای همزمان در بایپس 25% بیشتر است؛ بدین معنی که از هر 4 نفری که به جای عمل جراحی چاقی باندینگ تحت عمل بایپس قرار میگیرند، بیماریهای همزمان یک نفر (نظیر بیماریهای قلبی و …) بهبود مییابد اما مطالعات دیگری نیز منتشر شده است که دو روش را از این منظر یکسان دانستهاند. از سوی دیگر عوارض بلندمدت نظیر نیاز به تکرار عمل جراحی چاقی (ناشی از لغزیدن حلقه یا باز شدن حفره معدی) در بایپس کمتر است (14% در مقابل 17% درصد). از طرفی باندینگ یک جراحی چاقی سادهتر و کم تهاجمیتر است. همچنین مدت زمان جراحی حدود 68 دقیقه، مدت زمان لازم برای بستری شدن حدود 2 روز و به طور کلی زمان لازم برای بهبودی کمتر از 1 هفته است. همچنین شواهد حاکی از آن است که عوارض کوتاه مدت و نیز نرخ مرگ و میر در جراحی چاقی باندینگ کمتر است (06/0% در برابر 17/0%)، هر چند نرخ مرگ و میر در هر دو روش کم است. خطرات عمومی ناشی از جراحی چاقی (نظیر خونریزی و …) در دو عمل قابل مقایسه است. به طور کلی نشان داده شده است که عوارض کوتاه مدت در جراحی چاقی باندینگ 1/1% تا 3/6% کمتر از بایپس است.
مطالعات معدودی در این زمینه منتشر شده است؛ مطالعهای در سال 2006 نشان میدهد که 80% بیمارانی که جراحی چاقی بایپس انجام داده بودند از نتیجه عمل بسیار راضی بودند و هیچ بیماری کاملاً ناراضی یا پشیمان نبود. در مقابل تنها 46% بیمارانی که جراحی چاقی باندینگ انجام داده بودند وضعیت خود را بسیار راضی گزارش کردند و 19% از افراد تحت عمل نیز اذعان کردند که بسیار ناراضی یا حتی پشیمان هستند. بنابراین از منظر رضایت بیماران، بین دو گروه اختلاف معنیداری وجود داشت.
یکی از مطالعات گسترده و دقیقی که در سال 2006 منتشر شده، 181 بیمار را مورد مقایسه قرار داده است. در این تحقیق افراد دو گروه از نظر سن، جنسیت، BMI و تاریخ جراحی یکسان بودند و تنها تفاوت آماری دو گروه در نوع جراحی چاقی انجام شده بود. در این مطالعه نشان داده شد که در سال اول، افراد تحت بایپس به طور میانگین 76% اضافه وزن خود را از دست دادند در حالی که این نرخ برای بیماران جراحی چاقی باندینگ 48% بود. همچنین مشاهده شد که این نتیجه تا 3 سال پایدار ماند. دیابت همزمان در 78% بیماران بایپس درمان شد اما این نرخ برای باندینگ 50% بود. نیاز به تکرار عمل جراحی چاقی در بایپس 19% و در باندینگ 24% بود. در این مطالعه هیچ مرگ و میری گزارش نشد. مطالعه دیگری که در سال 2012 منتشر شد، 442 بیمار را پس از جراحی چاقی و تا 6 سال بعد از آن مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق تأیید شد که در سال اول بعد از عمل بایپس، کاهش وزن بیشتر است و این برتری تا پایان سال ششم نیز ادامه مییابد. شکست جراحی چاقی (باقی ماندن 35BMI> یا بازگشت وزن به حالت اولیه) پس از باندینگ بیشتر بود (3/48% در مقابل 3/12%). اثرات جانبی بلند مدت و نیاز به تکرار عمل بعد از جراحی چاقی باندینگ نیز بیشتر بود (به ترتیب 6/41% در مقابل 19% و 7/26% در مقابل 7/12%) اما مشکلات بعد از عمل در بایپس بیشتر بود (2/17% در مقابل 4/5%). بهبود بیماریهای همزمان نیز بعد از بایپس بیشتر مشاهده شد.
در جدول زیر دو روش جراحی چاقی گاستریک باندینگ و گاستریک بایپس، به طور کلی و از زوایای مختلف مورد مقایسه قرار گرفتهاند.
اطلاعاتی که تاکنون بدست آمده است به وضوح مؤید آن است که طی یک سال اول، کاهش وزن در جراحی چاقی بایپس به طور معنیداری بیشتر میباشد. جامعترین مطالعات نشان میدهند که این اختلاف در کاهش وزن تا 5 سال نیز ثابت میماند. همچنین نرخ درمان بیماریهای همزمان نظیر دیابت، فشار خون و … در جراحی چاقی بایپس بالاتر است. میزان رضایت بیماران پس از عمل جراحی چاقی بایپس بیشتر است. عوارض کوتاه مدت در بایپس و عوارض بلندمدت در باندینگ بیشتر است اما به طور کلی عوارض بایپس شدت بیشتری دارد. از سوی دیگر در باندینگ جراحی چاقی سادهتر بوده و مدت زمان انجام آن کوتاهتر است، زمان بستری و بهبودی کمتری نیاز دارد، ضایعات پس از عمل در آن کمتر است و به طور کلی تغییرات کمتری در سیستم طبیعی گوارش ایجاد میکند. بنابراین اخیراً محبوبیت بیشتری در میان جراحان یافته است. همچنین تبلیغات بیشتری به سود این روش در جریان است (چون روش جدیدتر است و با تبلیغات سعی میشود که در میان مردم جا بیفتد). این در حالی است که بررسی مزایا و معایب هر یک از این دو روش جراحی چاقی و تأثیر خصوصیات فیزیکی بیمار بر روی نتیجه حاصل از جراحی چاقی ، نیاز به مطالعات دقیق و جامع در این زمینه را آشکار میسازد. به طور خلاصه میتوان بیان کرد، جهت درمان چاقی مفرط که میتواند اثرات جدی بر سلامتی بیمار بگذارد، انجام جراحی چاقی توصیه میشود. انتخاب نوع جراحی به شرایط بیمار بستگی خواهد داشت. اگر خود شخص اراده قوی برای کاهش وزن داشته باشد و برنامههای تجویزی پس از عمل را به دقت دنبال کند، استفاده از حلقهگذاری میتواند برای او گزینه مناسبی باشد. در غیر این صورت جراحی چاقی بایپس با ارائه نتایج سریعتر، پایدارتر، احتمال شکست کمتر و توانایی بیشتر در کاهش بیماریهای همزمان، همچنان گزینه بهتری به نظر میرسد، هر چند تغییراتی که در سیستم گوارش میدهد تقریباً بازگشت ناپذیر است.