جراحی‌های چاقی

حلقه معده

یک جراحی چاقی محدود کننده است که طی آن یک حلقه قابل ارتجاع در قسمت فوقانی معده تعبیه می‌شود. بدین ترتیب حفره ورودی معده کوچکتر شده و میزان غذایی که می‌توان در یک وعده دریافت نمود، کاهش می‌یابد. همچنین استفاده از جراحی چاقی حلقه در این روش باعث می‌شود که معده دیرتر خالی شده و احساس گرسنگی دیرتر به وجود آید. در نتیجه با محدود شدن غذای دریافتی، کاهش اشتها و کند شدن فرآیند هضم غذا، بیمار شروع به کاهش وزن خواهد نمود.

 بای‌پس معده

این تکنیک جراحی چاقی یک روش ترکیبی از محدود کننده‌ها و اختلال در جذب است. ابتدا معده بسته می‌شود تا گنجایش کمتری داشته باشد. قسمت عمده معده و بخشی از روده کوچک بای‌پس می‌شود؛ به نحوی که یک قسمت از روده مستقیماً به معده کوچک شده وصل می‌گردد. در نتیجه بیمار نمی‌تواند به اندازه قبل بخورد و نیز مواد غذایی و کالری کمتری را از طریق روده جذب می‌کند.

تحقیقات درباره جراحی چاقی علمی چه می‌گویند؟

مقایسه نتایج حاصل از دو روش جراحی چاقی

نتایج اغلب مطالعات حاکی از آن است که در یک سال اول بعد از عمل جراحی چاقی میزان کاهش وزن ناشی از بای‌پس 25% بیشتر از باندینگ است؛ برخی جراحان گزارش داده‌اند که طی 5 سال، کاهش وزن ناشی از دو روش جراحی چاقی قابل مقایسه است (55% برای باندینگ در مقایسه با 59% برای بای‌پس) اما برخی مطالعات دیگر حاکی از آن است که اختلاف اثرگذاری دو روش در طول زمان ثابت می‌ماند و به طور کلی روش جراحی چاقی بای‌پس مؤثرتر است. همچنین بنا بر اغلب مطالعات، بهبود بیماری‌های همزمان در بای‌پس 25% بیشتر است؛ بدین معنی که از هر 4 نفری که به جای عمل جراحی چاقی باندینگ تحت عمل بای‌پس قرار می‌گیرند، بیماری‌های همزمان یک نفر (نظیر بیماری‌های قلبی و …) بهبود می‌یابد اما مطالعات دیگری نیز منتشر شده است که دو روش را از این منظر یکسان دانسته‌اند. از سوی دیگر عوارض بلندمدت نظیر نیاز به تکرار عمل جراحی چاقی (ناشی از لغزیدن حلقه یا باز شدن حفره معدی) در بای‌پس کمتر است (14% در مقابل 17% درصد). از طرفی باندینگ یک جراحی چاقی ساده‌تر و کم تهاجمی‌تر است. همچنین مدت زمان جراحی حدود 68 دقیقه، مدت زمان لازم برای بستری شدن حدود 2 روز و به طور کلی زمان لازم برای بهبودی کمتر از 1 هفته است. همچنین شواهد حاکی از آن است که عوارض کوتاه مدت و نیز نرخ مرگ و میر در جراحی چاقی   باندینگ کمتر است (06/0% در برابر 17/0%)، هر چند نرخ مرگ و میر در هر دو روش کم است. خطرات عمومی ناشی از جراحی چاقی (نظیر خونریزی و …) در دو عمل قابل مقایسه است. به طور کلی نشان داده شده است که عوارض کوتاه مدت در جراحی چاقی باندینگ 1/1% تا 3/6% کمتر از بای‌پس است.

رضایت بیماران

مطالعات معدودی در این زمینه منتشر شده است؛ مطالعه‌ای در سال 2006 نشان می‌دهد که 80% بیمارانی که جراحی چاقی بای‌پس انجام داده بودند از نتیجه عمل بسیار راضی بودند و هیچ بیماری کاملاً ناراضی یا پشیمان نبود. در مقابل تنها 46% بیمارانی که جراحی چاقی باندینگ انجام داده بودند وضعیت خود را بسیار راضی گزارش کردند و 19% از افراد تحت عمل نیز اذعان کردند که بسیار ناراضی یا حتی پشیمان هستند. بنابراین از منظر رضایت بیماران، بین دو گروه اختلاف معنی‌داری وجود داشت.

نتایج حاصل از دقیق‌ترین مطالعات

یکی از مطالعات گسترده و دقیقی که در سال 2006 منتشر شده، 181 بیمار را مورد مقایسه قرار داده است. در این تحقیق افراد دو گروه از نظر سن، جنسیت، BMI و تاریخ جراحی یکسان بودند و تنها تفاوت آماری دو گروه در نوع جراحی چاقی انجام شده بود. در این مطالعه نشان داده شد که در سال اول، افراد تحت بای‌پس به طور میانگین 76% اضافه وزن خود را از دست دادند در حالی که این نرخ برای بیماران جراحی چاقی باندینگ 48% بود. همچنین مشاهده شد که این نتیجه تا 3 سال پایدار ماند. دیابت همزمان در 78% بیماران با‌ی‌پس درمان شد اما این نرخ برای باندینگ 50% بود. نیاز به تکرار عمل جراحی چاقی در بای‌پس 19% و در باندینگ 24% بود. در این مطالعه هیچ مرگ و میری گزارش نشد. مطالعه دیگری که در سال 2012 منتشر شد، 442 بیمار را پس از جراحی چاقی و تا 6 سال بعد از آن مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق تأیید شد که در سال اول بعد از عمل بای‌پس، کاهش وزن بیشتر است و این برتری تا پایان سال ششم نیز ادامه می‌یابد. شکست جراحی چاقی (باقی ماندن 35BMI> یا بازگشت وزن به حالت اولیه) پس از باندینگ بیشتر بود (3/48% در مقابل 3/12%). اثرات جانبی بلند مدت و نیاز به تکرار عمل بعد از جراحی چاقی باندینگ نیز بیشتر بود (به ترتیب 6/41% در مقابل 19% و 7/26% در مقابل 7/12%) اما مشکلات بعد از عمل در بای‌پس بیشتر بود (2/17% در مقابل 4/5%). بهبود بیماری‌های همزمان نیز بعد از بای‌پس بیشتر مشاهده شد.

مقایسه اثرات کلی دو روش جراحی

در جدول زیر دو روش جراحی چاقی گاستریک باندینگ و گاستریک بای‌پس، به طور کلی و از زوایای مختلف مورد مقایسه قرار گرفته‌اند.

جمع‌بندی

اطلاعاتی که تاکنون بدست آمده است به وضوح مؤید آن است که طی یک سال اول، کاهش وزن در جراحی چاقی بای‌پس به طور معنی‌داری بیشتر می‌باشد. جامع‌ترین مطالعات نشان می‌دهند که این اختلاف در کاهش وزن تا 5 سال نیز ثابت می‌ماند. همچنین نرخ درمان بیماری‌های همزمان نظیر دیابت، فشار خون و … در جراحی چاقی بای‌پس بالاتر است. میزان رضایت بیماران پس از عمل جراحی چاقی بای‌پس بیشتر است. عوارض کوتاه مدت در بای‌پس و عوارض بلندمدت در باندینگ بیشتر است اما به طور کلی عوارض بای‌پس شدت بیشتری دارد. از سوی دیگر در باندینگ جراحی چاقی ساده‌تر بوده و مدت زمان انجام آن کوتاه‌تر است، زمان بستری و بهبودی کمتری نیاز دارد، ضایعات پس از عمل در آن کمتر است و به طور کلی تغییرات کمتری در سیستم طبیعی گوارش ایجاد می‌کند. بنابراین اخیراً محبوبیت بیشتری در میان جراحان یافته است. همچنین تبلیغات بیشتری به سود این روش در جریان است (چون روش جدیدتر است و با تبلیغات سعی می‌شود که در میان مردم جا بیفتد). این در حالی است که بررسی مزایا و معایب هر یک از این دو روش جراحی چاقی و تأثیر خصوصیات فیزیکی بیمار بر روی نتیجه حاصل از جراحی چاقی ، نیاز به مطالعات دقیق و جامع در این زمینه را آشکار می‌سازد. به طور خلاصه می‌توان بیان کرد، جهت درمان چاقی مفرط که می‌تواند اثرات جدی بر سلامتی بیمار بگذارد، انجام جراحی چاقی توصیه می‌شود. انتخاب نوع جراحی به شرایط بیمار بستگی خواهد داشت. اگر خود شخص اراده قوی برای کاهش وزن داشته باشد و برنامه‌های تجویزی پس از عمل را به دقت دنبال کند، استفاده از حلقه‌گذاری می‌تواند برای او گزینه مناسبی باشد. در غیر این صورت جراحی چاقی بای‌پس با ارائه نتایج سریع‌تر، پایدارتر، احتمال شکست کمتر و توانایی بیشتر در کاهش بیماری‌های همزمان، همچنان گزینه بهتری به نظر می‌رسد، هر چند تغییراتی که در سیستم گوارش می‌دهد تقریباً بازگشت ناپذیر است.